Sabıka kaydı olarak da isimlendirilen adli sicil kaydı günlük hayatta çokça kez lazım olan belgelerden birisidir . Resmi iş ve işlemlerde ibraz edilmesi istenen adli sicil kaydındaki ceza ve mahkumiyet kayıtları, müracaat edilen iş ve işlemleri güçleştirmeye veya ayrımcılığa maruz kalmaya sebep olabilmektedir.
Bu yazımızda adli sicil kaydı nedir? hangi suçlar adli sicil kaydına işlenir? adli sicil kaydının silinmesi için ne kadar süre geçmesi gerekir? gibi soruları yanıtlayacağız.
İçindekiler
Adli Sicil Kaydı Nedir?
Sabıka kaydı olarak da adlandırılan adli sicil kaydı, kişilerin işlemiş olduğu cürüm ya da suçlara dair Adalet Bakanlığı tarafından tutulan resmi kayıttır. Bu kayıtta kişi hakkında kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine dair bilgiler yer almaktadır. Adli sicil kaydı Cumhuriyet Savcılıklarından, kaymakamlıklardan, adliyelerden veya konsolosluklardan alınabilmektedir. Bu adli sicil kaydı, kişinin bizzat kendisine ya da vekaletnameyle yetkili olan vekiline verilebilir.
Hangi Suçlar Sabıka Kaydına İşlenir?
Hangi suçların adli sicil kaydına işleneceğine dair düzenleme 5353 Sayılı Adli Sicil Kanununda açıkça belirtilmiştir. Buna göre;
- Kesinleşmiş mahkumiyet mahkeme kararları
- Cezanın infaz edildiğine dair bilgiler
- Ertelenen hapis cezaları
- Hükmedilen adli para cezaları
- Seçenek yaptırımlar
- Belirli hakların kullanılmasının yasaklanmasına dair kararlar
- Sürücü belgesinin geri alınması kararı
- Genel af ile tahliye olunduğuna dair kayıtlar
Adli Sicil Kaydında Yer Almayan Cezalar Nelerdir?
Adli sicil kaydında yer alabilecek kayıtlar kanunda sayıldığı gibi adli sicil kaydına işletilmeyecek cezalar da kanunda belirtilmiştir. Buna göre;
- Disiplin suçlarına ve sırf askeri suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri
Meslek ve meslek kuruluşları tarafından veya okul ve eğitim kurumları tarafından verilen disiplin cezaları ile emre itaatsizlik gibi askeri suçlardan dolayı verilen cezalar adli sicil sabıka kaydına işlenmemektedir.
- Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar
Duruşma düzenini bozmak, nafakanın ödenmemesi, icra ödeme taahhüdüne uyulmaması, karşılıksız çek keşide edilmesi gibi suçlardan dolayı verilen tazyik hapsi veya disiplin hapsine dair kararlar sabıka kaydına işlenmemektedir.
- İdari para cezasına ilişkin kararlar
Trafik cezaları, Maske veya sosyal mesafeye uymama cezası, ruhsata aykırı inşaat yapılması gibi nedenlerle verilen cezalar adli sicil sabıka kaydına işlenilmemektedir.
- Davası devam etmekte olan ceza davaları veya kesinleşmemiş cezalar
Adli sicil sabıka kaydına bir cezanın işlenebilmesi için, bu cezaya dair yargılamanın bitmiş olması ve cezanın kesinleşmiş olması gerekmektedir.
Davası hala devam etmekte olan veya ceza verilmiş ancak bu cezaya karşı istinaf veya temyiz kanun yollarına başvurulmuş suçlara dair kayıtlar adli sicil kaydına işlenmemektedir.
Adli Sicil Arşiv Kaydı Nedir?
Adli sicil arşiv kaydı, kişiye verilen cezanın infaz edilerek bitmesi veya başka sebeplerle kaldırılması durumunda cezanın ve kararın aktarıldığı kayıtlardır. Adli sicil kaydı kişinin infazı devam etmekte olan ve denetimi süren cezalarını göstermekte, adli sicil arşiv kaydı ise kişinin infazı tamamlanan geçmiş cezalarını göstermektedir.
Adli sicil sabıka kaydının silinmesi kavramı ile kastedilen esasen adli sicil arşiv kaydının silinmesidir. Bu nedenle aşağıda belirteceğimiz şart ve koşullar arşiv kaydının silinmesine ilişkin şartlardır. Adli sicil kaydında güncelde infazı sürmekte olan cezası bulunanların adli sicil arşiv kaydını sildirmesine yasal imkân bulunmamaktadır.
Adli Sicil Kaydı Silinme Şartları Nelerdir?
- Adli sicil kaydı, verilen cezanın infaz edilmesinden sonra adli sicilden silinerek arşiv kaydına taşınır. Bu arşiv kaydı ise arşive taşınmasından itibaren 5 yıl sonra silinmektedir.
- Arşiv kaydına taşınan ceza, Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda hak yoksunluklarına neden olan bir suç ise; cezanın tamamlanmasından ve infazından sonra ilgilinin müracaatı ile memnu hakların iadesi kararı verilmişse, cezanın arşive taşınmasından itibaren 15 yıl geçmesiyle arşiv kaydı silinmektedir.
- Memnu hakların iadesi kararı alınamamış suçlar açısından ise suçun arşive taşınmasından itibaren 30 yıl geçmesiyle arşiv kaydı silinmektedir.
- Hükümlünün ölmesi, fiilin suç olmaktan çıkması gibi durumlarda da arşiv kaydı silinmektedir.
5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu Madde 12 :
a) İlgilinin ölümü üzerine,
b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten
itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.
(2) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.
(3) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir.
(4) (Ek: 24/11/2016-6763/40 md.) Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kayıtlar, infazının tamamlanmasıyla tamamen silinir.
Memnu Hakların İadesi Şartları Nelerdir?
Memnu hakların iadesi talebinde bulunabilmek için birtakım yasal şartlar mevcuttur:
- Cezanın infaz edilme şartı
Cezanın infazının tamamlanması memnu hakların iadesi için en önemli şarttır. Cezanın infaz edilmesinden cezaevinde geçen süreler ve denetimli serbestlik dahil olmak üzere cezanın tamamlanarak tüm ceza süresinin infaz edilmesi anlaşılır. Denetime çıkmış kişilerin cezasının infazı yasal olarak hala devam etmektedir. Bu bakımdan cezanın tamamlanması denetimin süresinin de sonlanmasıyla olur.
- Cezanın infazından itibaren 3 yıl geçmiş olma şartı
Cezanın infazından itibaren 3 yıl geçmemişse hiçbir şekilde yasaklanmış hakların geri verilmesi talebinde bulunulamaz.
- Hükümlünün yeni bir suç işlememe ve yaşamını iyi halli sürdürme şartı
Kişinin suç hayatını terk etmesi ve yaşamını meşru şekilde “iyi halli” olarak yaşaması koşulu arşiv kaydının silinmesi için önemli bir şarttır. Mahkeme bunu anlamak için kişinin yeni bir suça karışıp karışmadığını inceleyerek karar vermektedir.
Cezanın infazının tamamlanması ve cezanın infazının üzerinden 3 yıl geçmesi esnasında geçen sürelerde kişinin yeni bir suç işlememiş olması arşiv kaydının silinmesi için zorunlu koşullardan birisidir.
5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu Madde 13/A :
(1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması, gerekir.
(2) Mahkûm olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukukî nedenle son verilmiş olması halinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilmesi için, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.
(3) Yasaklanmış hakların geri verilmesi için, hükümlünün veya vekilinin talebi üzerine, hükmü veren mahkemenin veya hükümlünün ikametgâhının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemenin karar vermesi gerekir.
(4) Mahkeme bu husustaki kararını, dosya üzerinde inceleme yaparak ya da Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinlemek suretiyle verebilir.
(5) Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi üzerine mahkemenin verdiği karara karşı, hükümle ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir.
(6) Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin karar, kesinleşmesi halinde, adlî sicil arşivine kaydedilir.
(7) Yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna başvurulması nedeniyle oluşan bütün masraflar hükümlü tarafından karşılanır.
Adli Sicil Kaydını Sildirme Dilekçe Örneği
Yukarıda belirtmiş olduğumuz yasal koşulların olgunlaşması halinde aşağıdaki dilekçeyi doldurarak Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne müracaat edebilirsiniz.
Adli sicil kaydı sildirme dilekçe örneği için tıklayınız.
T.C. ADALET BAKANLIĞI
ADLİ SİCİL ve İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
ANKARA
İSTEMDE BULUNAN : İSİM SOYİSİM TCKN
ADRES :
KONU : Adli Sicil Kaydının Silinmesi talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR
Ekte sunduğum adli sicil kaydında görüleceği üzere aldığım tüm cezalar infaz edilmiş durumdadır.
Mahkeme tarafından verilen tüm cezalar infaz edilmiş ve gerekli tüm yasal süreler geçmiş olmasına rağmen sabıka kaydımda halen bu cezalara dair bilgiler görünmektedir.
Adli sicil arşiv kaydında bu bilgilerin olması hem iş hayatımı hem de diğer sosyal hayatımı olumsuz etkilemektedir. Resmi ve özel yapacağım herhangi bir işlemde hak kaybına ve mağduriyete yol açmaması için adli sicil arşiv kaydımda görülen sabıka kaydımın silinmesini talep ediyorum.
SONUÇ ve İSTEM :
Yukarıda açıkladığım üzere Adil Sicil Kaydımda yer alan tüm kayıtların, meselenin kişisel önemi ve aciliyeti de göz önünde bulundurularak Adli Sicil Kayıtlarından silinmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim 30/01/2022
İSTEMDE BULUNAN
……
EK : 1- Cumhuriyet Başsavcılığı Sabıka kaydı,
2- Kimlik fotokopisi
